238

165

alındığı serd olunan meblâğın bir mikdârı müdîr-i aklâm ve adamlarının
zulmiyyât kabîlinden olarak, emvâl-i mîriyyeyi, esnâ-yı tahsillerinde ve çünki
tavâ’if-i merkûmenin her bir hususça makam-ı idareleri müdîrlere teslîm olunmuş
olmasıyla bir mikdârı dahî düşen umûr ve hususlarının rü’yet ve tesviyesi
aralarında kaparozluk tarîkıyla alınurmış. Bu cihetle tavâ’if-i mezbûre sû-i hâle
mübtelâ ve bundan gayrı emr-i idârelerinde tarîk-i hakkaniyet meslûk tutulmayup
faraza seksen hânelü bir tâ’ifenin yüz şâmî harc-ı kalemiyyesi var iken mu’ahharan
dağılup on beş hâne kaldıklarında harc-ı hanelerinin ana göre tesviyesi lâzimeden
iken bir akçesi tenzîl olunmayarak ol yüz şâmî bakî kalan on beş haneden ahz ve
cibâyet olunduğundan bu cihetle dahî bî-çâreler giriftâr-ı dâm-ı belâ oldukları
resîde-i mertebe-i tahkîk olmuşdur. Tavâ’if-i merkûmenin harc-ı kalemiyyeleri
mukaddemâ zolata i ‘tibâriyle tahsîl olunur imiş ki bir zolata(1) yiğirmi paradan ve bir rivâyetde on sekiz paradan ibaret olduğu işidilmişidi. Dâvûd Paşa ve eslâfı
vakitlerinde alınan bir zolata yerine merhum Ali Paşa zamanında [231] sekiz
gııruşa geçen birer şâmî alınmağa bede‘ olunup bu dahî haklarında başkaca bir
rene ve mihen olduğu hâlde keyfiyyet Devlet-i aliyye-i ebed müddetin resîde-i
sem'leri buyurulmağla zikr olunan harc-ı kalemiyyenin mevcûd her bir hâne
başına ellişer guruş tarh ve tevzî'iyle tahsîl olunması hususuna irâde-i seniyye
te’allûk etmiş ve bu sûret haklarında ayn-ı inâyet olup ya’nî işbu hâne başına
ellişer guruş tahsîli dahî evvel emirde her bir tâ’ifenin hâvî olduğu hânelerinin
beherine ellişer guruş hesâbiyle tarh olunup ba'dehû anlar bu hesâbca lâzım gelen
meblâğı beynlerinde hâl ve tehammüllerine göre tarh ve tevzî‘ ederek kimi on ve
kimi yüz ve ziyâde ve noksan bir sûret-i hakkaniyetle beynlerinde tevzî‘ ve tahsîl
ve te‘diye eylemeleri îcâb-ı adl ve hakkaniyetden iken mesmû‘ât-ı vâkıa'ya göre
lâfzı ma’nâsına mutâbık olmak üzere ganî ve fakîr her bir hâneden ellişer guruş
alınmakda olduğundan bunda dahî şâhid-i maksûd-ı âyîne i teyessürde rûnümûn
olamadığı anlaşılmışdır.

Bağdâd'a Tâbi‘ Şemmerü'l-Cerbâ Aşiretiyle Tava’if-i Müştemilesi

El Muhammed kabîlesi
(Şeyhü'l-meşâyihleri bu
kabiledendir)
Hâne
Aded
300

El-Fedâğa kabîlesi
Hâne
Aded
700

El-Abde kabîlesi
Hâne
Aded
800

(1) Der-kenâr : Kırk paraya "zolata" ta'bîri müteârif ise de metinde oranın ıstılahı i'tibâriyle îrâd olunmuşdur.