3

50

MEHMED HURŞÎD [PAŞA]

olunan cum'adan ol vakta kadar kaç gün mürûr eylediğini bilmek içün "Rüsâfe'de
ne vakit cum'a namazını kılmışidik?" deyü su’âl eyledikde hıııııkla mıı ıiıl ıılıi|>
hazır bulunan bir gulâmları bir mikdâr mülâhazadan sonra "Allıılıil a ' h m
pazarertesi günü idi" deyü cevâb verdiği ve ol sûret ile arz ı dirflyet sadediyle
ibrâz-ı mâye-i humk ve gabâvel eylediği menâkıbda mezkûrdnı el IIA ıl Bağdâd
şehri Dicle'nin cânib-i yemîninde ve Rusâfe taraf ı yesârında iken mürûı ı eyyam
ve kürûr-ı a ‘vâm ile asıl Bağdfıd şehri harabe yüz tutup Rusâle taralı ma'müıiyet
kesb eylemiş olduğundan aslında Rusâfe ismiyle müte'âıif olan mahalline şimdi
Bağdâd denilüp Bağdâd şehr-i kadîminin bulunduğu taıafda olan kıt'asına dahî
Karşuyaka ve cânib-i kerhi ıtlâk olunmaktadır.
[71] Bağdâd Şehrinin Evsâfı
Medîne-i Bağdâd ber-vech-i muharrer Dicle nehrinin sol tarafında vâki* olup
etrâf-ı selâsesi sûr ile ve taraf-ı râbi‘i Dicle nehriyle muhât ve iç kabayı lıâvî bir
belde-i cesîme olarak gayr-i ez-sâcid yalnız derûnlarında cuııı'a namâzı edâ olunur
kırk aded câmi‘-i şerifi vardır. İmâm-ı A ‘zam kapusu civârında iç kabaya karîb
semtte vülât-ı izâm hazâratına makarr olmak üzere Dicle nehri kenârında bir sarây
ve saraya mülâsık Asâkir-i Nizâmiye-i Şâhâne kışlası vardır ki sarây-ı mezkûr
viilât-ı izâm hazâratının hâricen ve dâhilen dâireleriyle kâffe-i me’mûrîn-i Devlet-i
aliyye ve zabtiye neferâtını isti ‘âb ider vâsi* meydânlu ve müretteb ebniyelü güzel
bir sarâydır. Kışla dahî vâsi1 bir meydânı ve haylüce ebniyeyi hâvî ise de
binâsının ba‘zı yerleri iki ve ba‘zı yerleri bir kat olduğundan ancak bir alay piyâde
asker ist‘iâb ider ve hastahânesi ve ayruca bir dâ’ire olmak üzere dâhilindedir.
Köprü başında ve İmâm-ı A ‘zam kapusu nezdinde birer aded muntazam
karavulhâne dahî vardır. Cevâmb-i mezkûrenin evsâ‘ ve eşrefleri Şeyh Abdülkâdir
Geylânî kaddese sırruhû hazretlerinin câmb-i şerifi ya‘nî merkad-ı münevver­
lerinin derûnunda bulunduğu câmb ve merhûm Dâvûd Paşa'nın Haydarhâne
câmb-i ve mülûk-ı Celâiriyye'den Sultân Ahmed ümerâsından Mercân aleyhi
rahmetü'l-mennânın sûku'r-riyâhında binâ-kerdesi olan câmb ve Sûku'l-Gazl nâm
mahalde kâ’in Câmb-i Hulefâ ve Cisr kapusuna karîb mahalde olup mukaddemâ
Mevlevîhâne iken müşârün-ileyh Dâvûd Paşa merhûıuun iki minâreli olarak inşâ
eylediği Asâfiye nâm-ı diğer Mevlevîhâne Câmbi [72] ve meydânda Ahmed
Kâhya'nın binâ-kerdesi olan Meydân Câmbi ve Mehmedü'1-Fadl Câmbi ve Sipâhî
pazarınâa Kaplan Mahmud Paşa’nın binâ eylemiş olduğu Kaplaniye ve Saray
Kapusu pîşgâhında Haşan Paşa merhûmun binâ-kerdesi olup Paşa Câmbi
demekle ma‘rûf olan câmb ve Ak Kuyu kûrbünde vâki' Şeyh Ömer Şehâbeddin
Câmb-i şerifidir.