173

100

Küleyn nâhiyesi

Geylân nâhiyesi

Zerrin-cû ve Pispisî ve Nev-âhûr mukâta'aları

Nefs-i Zuhâb nâhiyesi

Püşt-i tenk nâhiyesi

Derne Kazâsı Yâhûd Mukâta‘ası

Nefs-i Derne nâhiyesi

Cekîrân nâhiyesi

Mîr-âvâ nâhiyesi

Bîbiyân nahiyesi

Hâne-şûr nâhiyesi

Püşt-i Keyf nâhiyesi

Şeyhân Mukâta‘ası

Nefs-i Şeyhân nâhiyesi

Tel-fâv nâhiyesi

Mamişan nâhiyesi

Meydân nâhiyesi

Herşel nâhiyesi

Emâret-i Kasr-ı Şîrîn

Nefs-i Kasr-ı Şîrîn karyesi

Elvend nehrinin iki cânibinde kâ’in Cigerlü nâhiyesi

Koreto nâhiyesi

Tîlekû nâhiyesi

Benküdre nâhiyesi

Serkân nâhiyesi

Harahire nâhiyesi

[148]Serçem nâhiyesi

Senker nâhiyesi

Nefs-i Zuhâb Karyesinin Ahvâli

Zuhâb kasabası(1) kadîm bir mahal olmayup Dertenk sancağı muzâfâtından
Ben Zerde nâm dağın taraf-ı garbîsinde şimâlden cenûba takriben üç sâ‘at ve
garbden şarka dahî birbuçuk sâ‘at mesafe çeker bir sahrâ-yı münbitenin cihet-i
şimalîsi nihâyetlerinde Dere Şîr nâm bir küçük çay kenarında ufak bir karye iken
binyüzseksen ile doksan târihleri hilâlinde esbak Zuhâb mutasarrıflarından
Abdullah Paşa karye-i mezbûreye bir saray ve bir bâb kârgîr câmi‘-i şerîf ve bir
hammâm binâ ve inşâ ederek orasını kürsî-i livâ ittihâz eylemiş ve bu takrîb az
vakit içinde hayli ma‘mûriyet kesb edüp kasaba hey’etine girmiş iken bâlâda zikr
olunduğu veçhile ikiyüzyirmi altı hilâlinde yed-i A‘câma giriftâr olduğundan ve
husûsan bir aralık tâ'ûn illeti müstevli olarak sekenesinde pek çok vefiyyât vukû‘
bulduğundan ol vakitten berü harâba yüz tutup el-ân harâbca bir Kürd karyesine
dönmüş ve hammâmı bütün bütün mahv olup câmi‘-i şerîf-i mezbûrun son
cemâ'at yeri ve etrâfında olan medrese hücreleri külliyen harâb olarak yalnız asıl
büyük kubbesi kalmış ve bu dahî müşrif-i harâb ve A‘câm tavâ’ifine merbat-ı

(1) Derkenar: Zuhâb şarâb vezninde lisân-ı Fârisî'de su sızmak ve sızıntı ma'nâlarınadır ve çeşme ve menba' ma'nâlarına da gelir. Kasaba-i mezbûrenin olduğu sahrada öyle hayli su menba'ları olmak takrîbiyle bu isim ile tesmiye olunmuş ihtimâli karîbdir.