Early modern recipe books

1. Erklärung des Apotheker gewiests und [eklüser] deßelben [zuisen] . [Beiln] in diesem [....] [ekluse] Recept eine

3.

Bervirst kom Inverlassen

[Arlifon Tirg im Monotf gut vor Loss zu lassen] [fry, im fussen Zug alf Nun mons muss] [muru unfonyon zu zufen.] [1. Im fuften Tirg, ]

14. Irst Hirkrfrunk fay BoBnerh e

Die perbottene Jeig in Demen

Das Koftlitsste Smmelmaber orsa Rimpleft

12. als dit soo gekookt is, Soo gyt het in een tinne Schotel, om Kout te worden, als dat te Deegen Styt is, Soo moet men het uyf de Schotel doen, en Schrapen al de grommen en vuilig heit onder van de Bodem af, Seet het dan weer op een ma= tigh vuyr, en als het begint te Smelten, Soo vryft an de kant van de Ketel, 9 oncen fyne gestoten Roode Sandel hout, men neemt 6. oncen van de beste venetianse Terpentyn, die men wel een half uire eerst moet wassen met Roose water of Schoon put water, dat men daer el= ker maele veer vars op giet, als dat genogh gewassen is, Soo doet men deese Terpentyn met in die Ketel, die men eerst vant vuir moet neemen eer de Terpentyn daer by in komt, Set het dan weer op het vuir, en roert het gestadigh om, als het een halss quartier uirs gekookt heeft, Soo nemt de Ketel van het vuir, als het maer even warm is, moet daer in gedaen worden, een once oprechten Balsam van peru, en wel door een gerohrt, den Bal= sam van peru moet niet met kooken.

Eersolik

ist goet voor allerhande quetsuren in en uit= wendigh, Smeltent in een Silvere Lepel en legt het met pluisel in de qunde, als het eerst met franse qyn gesuivert is, en dan met Schoon Lin= nen bewonden, het verdrift alle pien, belet de inflamatie geneest in 8. a 10 Dayen.

Die in wendigh 2. beseert is, neme des morgens nughteren in wyn of Bouillon, de Groote van een note muschaet daer van in, en des avonts 2. uir na den eeten.

13. 3. In de Slagh van het hooft gesmeert en in de Neus= gaten gestrecken, geneest de hooft pyn, t geneest al= lerhande pyn in de Syde, deselve daer mede 1/2 uir ge= Streken, ende een warm bet daer over geleght.

4. t is Seer goet voer de beet van Dulle honden, of van een ander venynigh beest, Soo heet als men het ver= dragen kan, daer op geleit.

5. in vierige Siekte daer van een weiniy in de Mont genoomen, en in de neus gestreken als men uitgaet.

6. wor de kanker is het Seer goet, isse open, doet als in hets. artykel geseght is, isse miet open, leght het warm daer op gesmeert.

7. tis goet voor de Pest en kinder-pockjes, morgens michteren ingenoomen de Swarte van 2. goude Kroonen, en daer op ges.

8. Stopt ter, Stont het Bloet, als het maer warm op de wunde geleit wort.

9. tis Seer goet voor een Swakke magh, met een warme hant daer op gesmeert, en een warme servet daer op geleit, ook een wenigh op de navel gesmeert.

10. Als men geronnen bloet in het Lyt heeft, en het Lyf heeft verseert of verdraeit, neemt de groote van een note muschaet in weinigh Bouilon of Bier naer men kout of warm van Complexie is, 4. a 5. mael tot men genesen is.

11. tis Seer goet voor de gicht kout of heet geap= liceert, Soo men het best verdragen kan.

12. In de kinder Pokies moet het angesicht met een veertien daer meede gestreeken worden, als in

14.

in een Lepel warm gemaekt is, t laet geen teeken na

13. i verdrijst alle inflamatie 's morgens de Party daer mede gestrecken, en Soo het inner lick is, ofte inner licke apostumies Syn moet het als vooren geseght, ingenoomen worden.

14. 't is goet voor teeringe of Longen Siekte, kort asemen, als bloet Spuwen, in bouillon ingenomen, of in fyn Suiker gewentelt de groote van een note muschaet, 's morgens nuchteren 2. uiren voor den eeten en 's avants 2. uiren na den eeten Soo men de teeringe heeft, neemt 's morgens 1/2 Kommetjen melk van een Swarte koe daer na 2. uir deese balsam, maer de patient moet sich onthouden van Salade, a Syn, wilt, teweten hasen, patrysen, gevogelte, Schapen vlees, Diu= ven, en Sal voor eerst diet moeten houden met kalfvlees en hoenders, door dien het ander voetsel te droogh en het is, en avonts na den eeten te weeten 2. uiren wederom de Balsem.

Een Recept voort Graveel,

Neme een Kleine Lepel vol van de beste boom= olie, een dragma klein gestoeten, kreften oogen, een half dragma witte gestoeten Suiker Candy dit in Rynse wyn door een geklopt, en des morgens nughteren ingenoomen, 3. dagen in het wassen van de maan, tot de middagh moet men hier op vasten, men moet dit ook in neemen 3. dagen na een in het atre= men van de maen, deese remedie is Seer versagtende, en verhindert het Graveel, dat sigh tot geen Steen angroit. Een.

15.

Een ander dat men nu en dan magh in neemen.

Neemt 't Saet van de witte pompen blaeden die op het water wassen, klein gestoot en een vinger hoet vol. het derden deel van een vingerhoet vol klein gestooten kreften ogen. het vierde deel Saffran.

Nogh een ander.

Neemt een loot Sassefras. een Loot Saet van witte pompen bladen. een Loot klessen Saet, hier van 's morgens nugh= teren en als men gaetSlapen, een vingerhoet vol van ingenomen, als het heel Klein gestooten is, mit werme wyn.

Vor het Graveel om de Pyne te Stillen dat ook versaghtende is.

Let amandel olie vars prassen, voor 4. Stuver, en neemt die met warme wyn in. Ook neemt men Sonder Schrupel in de Schel van een heel vars Ey, daer men het binnenste wel uit moet Laten Loopen, en dan de Schil wel bruin Laeten braden, dat men besonder klein moet Stooten, daer neemt men ook van een vingerhoet vol met een weinigh varse amandel olie.

Vor Bloet Sweeren.

Deese eyer Schaelen alleene ingenoomen me warme wyn, dat men over den anderen dagh moet gebruiken, en 3. mael ver volgen, is Seer goet bevonden, en ook vor de tacken.

Nots

16.

Noth voor het Graveel.

Kreften ogen, Roode Courael, eenhorn van elks even veel, heel Klein gestooten, daer men wat gout uit de Bockies by doef, hier van neemt men een kleine vingerhoet vol van in met krefsen water of vennekool water, of Lin= den bloesen water.

Noth voor het Graveel heel goedt.

Neemt dauwker Saet klein gestooten een der water die Sulks kan verdragen, men doet dit Saet ook op Bier, daer men altooft van Drinken kan, heeft geen guade Smack, men doet een half pont op een anker.

Voor de Swymelinge en Duiselinge int Hooft en Catarren.

Rosemarin. Roofe Roosen. Edele majeraen. beffonie. Polei. dit drooght men alle te Samen Stoot het klein men neemt van elks even veel. goede Hedu'waer. witte violen worfelen. Note muschaefen. Kruit Nagelen. muschafen bloemen. Atroen Schellen. Ook van elks even veel, dit moet matigh klein gestooten worden, Soo het koude Sin King, Syn doet men der ook een weinigh gestooten peper by, alle deese kruyden en Samen ge= menght Synde, Soo laet die f Samen in een pot gedekt worden, dat de kraght van de Kruiden wel